de Laatste Dans

februari 19, 2020 ingeborg

door Sander de Hosson

Uit: Slotcouplet. Ervaringen van een longarts.
Een boek over palliatieve zorg.

‘Muziek is een hogere openbaring dan alle wijsheid en filosofie.’ Ludwig von Beethoven

Ruim een jaar voor haar dood ontmoet ik haar voor het eerst. Het moment kan ik me nog precies herinneren, omdat ze een opmerkelijke verschijning heeft. Ze is een prachtige flamboyante vrouw. Haar zwarte krullende haren, haar gezicht, haar intonatie, haar stem en haar kleding verraden een grote levenshartstocht.
Tijdens ons eerste gesprek vertelt ze over haar werk als balletdanseres, over de verre reizen die ze daarvoor mocht maken, over de esthetiek die muziek in zich draagt. Over de wijsheid die ze erin vond en die ze er jarenlang mee overdroeg.
De scan die gemaakt is vanwege pijnklachten in haar rug toont een lever vol tumor. Ze zwijgt veelbetekenend als ik het nieuws breng en bevestigt vervolgens dat het niet als een verrassing komt. Ze kende haar sluipmoordenaar al.

We besluiten chemotherapie te starten, en in de maanden erna knapt ze op. De pijn in haar rug verdwijnt. Elke keer als ik haar tref, in mijn spreekkamer en op de chemotherapie-afdeling, groeit mijn waardering voor deze bijzondere vrouw en haar muziek.

De behandeling biedt echter slechts tijdelijk soelaas. De ziekte slaat na anderhalf jaar terug, ditmaal voorgoed. In de laatste fase nemen we haar op een donderdag in september nog eenmaal op voor bloedtransfusie. Ze is verzwakt en heeft een forse bloedarmoede ontwikkeld. We weten allebei dat dit haar laatste weken zijn.

Als ik die avond met de coassistent nog even haar kamer binnensluip, vraagt ze me de deur te sluiten. Met haar karakteristieke afgewogen bewegingen pakt ze een cd van Tsjaikovski. Ze vraagt ons die in de speler in de hoek van de kamer te doen. De coassistent sluit de deur en gaat naast mij op het bed zitten.

En dan gebeurt het.

Ze slaat haar dekens van zich af en staat langzaam op. Ik zie nog voor me hoe haar kleine voeten de koude ziekenhuisvloer raken. Mijn hart bonst in mijn keel als de coassistent op de knop drukt. Het is treffende muziek die alles omvat wat zij is, haar verhaal over de hoop en de liefde die zij vindt en – zelfs ondanks haar ziekte – nog aan ons doorgeeft.

Op deze ogenschijnlijk gewone avond Danst deze vrouw waarschijnlijk voor een laatste keer, en het is fenomenaal.
Ondanks de handicap van de infuuspaal, is elke beweging zo vol verfijning getimed, zo breekbaar, zo gedecideerd.
Haar houding, haar mimiek, haar hele optreden is van een grootse emotionele schoonheid.
Het is haar hartstochtelijke dankwoord aan het leven.

We zijn totaal ademloos als ze stil voor ons staat in het zachte schijnsel van een bedlamp. Er staan tranen in haar ogen. Haar kwetsbaarheid dwingt een reactie af. Misschien mag het helemaal niet volgens professionele codes, maar het kan niet anders: we staan samen op en slaan een arm om haar heen. En daar, in die krachtige omhelzing, nemen we afscheid.

Heel soms zet ik haar muziek nog op.
En dan denk ik terug aan dat prachtige moment en aan wat ze mij geleerd heeft.
En dan Danst ze weer.
Dan Danst ze nog.
En daarna voel ik weer die ademloosheid.
Het is een waardevolle herinnering die mij troost biedt.

Art ~ Unknown